Γενικά
Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας αδιαφανής, λευκός, ελαστικός, λείος, και υγρός ιστός, ο οποίος καλύπτει τα οστά που έρχονται σε επαφή σε μία άρθρωση και επιτρέπει την ομαλή, με ελάχιστη τριβή, κίνηση των αρθρικών επιφανειών. Ο αρθρικός χόνδρος έχει ιδιότητες που του επιτρέπουν να δέχεται φορτία και να απορροφά κραδασμούς. Το 60-80% του συνολικού όγκου του αρθρικού χόνδρου αποτελείται από νερό, το 50% από κολλαγόνο και το υπόλοιπο 50% από χονδροκύτταρα και από άλλες ενώσεις του μεσοκυττάριου χώρου, όπως πρωτεογλυκάνες, λιπίδια και ανόργανα άλατα. Το πάχος του χόνδρου στις αρθρικές επιφάνειες ποικίλλει από 2-4 χιλιοστά και μειώνεται με τη γήρανση.
Τρέφεται με διάχυση από το αρθρικό υγρό. Αυτό παράγεται από τον αρθρικό υμένα και η ποσότητά του σε μια φυσιολογική άρθρωση είναι ελάχιστη.
Ο αρθρικός χόνδρος στερείται αιμάτωσης, με αποτέλεσμα την εξαιρετικά χαμηλή δυνατότητα επούλωσης και αναγέννησης των βλαβών του.
Οι εντοπισμένες χόνδρινες βλάβες είναι αποτέλεσμα σημαντικής έντασης τραυματισμού ή επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών και εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά οδηγούν σε γενικευμένη καταστροφή της άρθρωσης (οστεοαρθρίτιδα).
Αντιμετώπιση
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι αποκατάστασης των χόνδρινων βλαβών που αφορούν κυρίως την άρθρωση του γόνατος
Μέθοδος μικροκαταγμάτων (Microfractures) με τη χρήση βιολογικής μεμβράνης.
Γίνεται αρθροσκοπικά περιχαράκωση και προετοιμασία της βλάβης και με ειδικά εργαλεία δημιουργούνται μικροκατάγματα στο υποχόνδριο οστούν ,διαδικασία που ευοδώνει την παραγωγή ινοχόνδρινου ιστού που «γεμίζει» το έλλειμμα του χόνδρου.
Μεταμόσχευση οστεοχόνδρινων κυλίνδρων (mosaicplasty)
Γίνεται αρθροσκοπικά ή με mini open προσπέλαση .Από μη φορτιζόμενες επιφάνειες της άρθρωσης λαμβάνονται με ειδικά εργαλεία οστεοχόνδρινα τεμάχια και τοποθετούνται στον ίδιο χρόνο στην περιοχή της βλάβης μετά από κατάλληλη προετοιμασία της.
Μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων.
Γίνεται σε δύο στάδια. Αρχικά λαμβάνεται υγιής χόνδρος από μη φορτιζόμενη επιφάνεια της άρθρωσης και αποστέλλεται σε ειδικά κέντρα για καλλιέργεια και ανάπτυξη αυτόλογων χονδροκυττάρων. Στη συνέχεια ο ασθενής επανεισάγεται στο χειρουργείο και γίνεται η εμφύτευση των χονδροκυττάρων στη βλάβη αρθροσκοπικά. Το μεγάλο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι αναπτύσσεται υαλοειδής χόνδρος, ποιοτικά ανώτερος του ινοχόνδρινου ιστού και παρόμοιος του φυσικού. Ερωτηματικό και αντικείμενο μελέτης αποτελεί η αντοχή του στο χρόνο.
Χρήση πρώιμων θεμέλιων κυττάρων (βλαστοκύτταρα)
Μία πολλά υποσχόμενη μέθοδος αντιμετώπισης των βλαβών αρθρικού χόνδρου είναι η θεραπεία με πρώιμα θεμέλια κύτταρα, γνωστά ως βλαστοκύτταρα.
Αρχικά ο ιατρός λαμβάνει με βελόνα παρακέντησης μυελό των οστών από τη λεκάνη του ασθενούς, σε συνθήκες χειρουργείου και με τοπική αναισθησία. Κατόπιν, το υλικό αποστέλλεται σε εργαστήρια ειδικής εταιρίας αναγεννητικής βιοτεχνολογίας, όπου τα βλαστοκύτταρα απομονώνονται και, στη συνέχεια, με σύγχρονες μεθόδους, καλλιεργούνται και πολλαπλασιάζονται για 5-6 εβδομάδες, φθάνοντας τα 12-20 εκατομμύρια ενεργά βλαστοκύτταρα. Το τελικό προϊόν τοποθετείται με έγχυση στην άρθρωση, όπου θα επιτελέσει την επουλωτική και αναγεννητική του δράση.
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η επιλογή της μεθόδου πρέπει να γίνεται από τον ιατρό με αυστηρές ενδείξεις και με κριτήρια τον τύπο της βλάβης και το προφίλ του ασθενούς.